วันอาทิตย์ที่ 11 สิงหาคม พ.ศ. 2556

IS กับกระบวนการบันได 5 ขั้น

          อย่างที่ข้าพเจ้าเคยกล่าวกับท่านอาจารย์ว่า ครูไม่ได้มีหน้าที่เป็นผู้สอนเพียงอย่างเดียว ในสัปดาห์นี้ข้าพเจ้ารู้สึกว่ามีภาระและหน้าที่มากมาย ทั้งการเตรียมกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาคณิตศาสตร์ภาคภาษาอังกฤษระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3-6  ซึ่งเป็นเรื่องใหม่ของข้าพเจ้า จึงต้องใช้เวลาในการเตรียมและศึกษามากพอสมควร อีกทั้งนโยบายของทางโรงเรียนที่เน้นการจัดการศึกษาโดยพัฒนากิจกรรมการเรียนการสอนควบคู่กับกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนเพื่อส่งเสริมศักยภาพของผู้เรียนอย่างเต็มศักยภาพ ข้าพเจ้าจึงได้รับมอบหมายให้มีส่วนร่วมในหลายๆ กิจกรรม ไม่ว่าจะเป็นที่ปรึกษาและผู้ฝึกฝนนักเรียนที่สมัครเข้ารับการเลือกตั้งในกิจกรรมการหาเสียงเลือกตั้งประธานนักเรียน  เป็นผู้ฝึกซ้อมคณะแสดงละครในกิจกรรมการรณรงค์เพื่อต่อต้านยาเสพติด  เป็นผู้ฝึกซ้อมมารยาทไทยให้กับตัวแทนนักเรียนในกิจกรรมมารยาทไทย  เมื่อพิจารณาแล้วกิจกรรมเหล่านี้อาจดูไม่เกี่ยวข้องกับครูสอนคณิตศาสตร์อย่างข้าพเจ้า จึงเกิดความมึนงงกับการจัดลำดับก่อนหลังของงาน  แต่ทุกภาระและหน้าที่ ข้าพเจ้าปฏิบัติอย่างเต็มที่ เต็มกำลังความสามารถ จนทุกกิจกรรมก็ผ่านพ้นไปได้ด้วยดีกับคำว่า “I have spirit.”
          ในความมากมายและความหลากหลายของงานที่ข้าพเจ้าได้รับมอบหมายในสัปดาห์นี้ ก็ยังแฝงไปด้วยโอกาสที่ดีและประสบการณ์ใหม่กับงานอีกหนึ่งชิ้น คือ การประชุมแลกเปลี่ยนประสบการณ์การจัดการสอนรายวิชาเพิ่มเติมในรายวิชาการศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง(IS: Independent Study) กับคณะครูต่างโรงเรียน  จากการแลกเปลี่ยนประสบการณ์และความคิดเห็นเกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอน IS  ครูเห็นว่าเป็นสิ่งที่แปลกใหม่สำหรับโรงเรียนมาตรฐานสากล ปีนี้เป็นปีที่สองสำหรับการจัดการสอนในวิชาIS  ในระยะเวลาหนึ่งปีที่ผ่านมาหลายโรงเรียนคงเกิดความสับสนกับการจัดการเรียนการสอน เพราะไม่มีต้นแบบที่ชัดเจน ไม่มีเอกสารแนะแนวประกอบการเรียนการสอน  ทำให้หลายโรงเรียนคิดหาวิธีการจัดการสอน ออกแบบการสอนที่เหมาะสมเพื่อบรรลุเป้าหมายของการจัดการศึกษาของโรงเรียนมาตรฐานสากล โดยบางโรงเรียนจัดสอนในรายวิชาเพิ่มเติมในชั้นประถมศึกษาปีที่6  หรือชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6  หรือชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6  และจัดสอนบูรณาการในกลุ่มสาระการเรียนรู้ในชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-3  ผลปรากฏว่าในปีแรก โรงเรียนส่วนใหญ่ไม่ยึดหรือนำแนวทางการจัดการเรียนการสอนในโรงเรียนมาตรฐานสากลมาจัดการสอน แต่ใช้วิธีการลองผิดลองถูก จัดการสอนตามบริบทของโรงเรียน เหล่านี้นำมาซึ่งปัญหา ได้แก่ ครูส่วนมากจัดการเรียนการสอนในรูปแบบของโครงงานวิทยาศาสตร์ อันที่จริงแล้วไม่จำเป็นต้องระบุแค่วิทยาศาสตร์ แต่สามารถทำได้ในทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้  การเลือกระดับชั้นในการจัดการเรียนการสอนไม่เหมาะสม  การวัดและประเมินผลไม่ถูกต้อง  ผู้เรียนไม่เกิดทักษะตามที่เป้าหมายกำหนด  ทุกปัญหาจะคลี่คลายได้ ถ้าครูผู้สอนทุกคนมีความรู้ความเข้าใจในหลักการทั้งหมดของการจัดการเรียนการสอน IS อย่างถ่องแท้เสียก่อน
           การศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง (IS)  เป็นการเรียนรู้สิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อตนเองและผู้อื่น ซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนเห็นคุณค่าของความรู้ที่ตนสืบเสาะ และเกิดความภาคภูมิใจในตนเอง โดยการเรียนรู้จึงเป็นการเปิดโอกาสให้ผู้เรียนตั้งประเด็นง่ายๆ เพื่อการสืบค้นและสื่อสารแลกเปลี่ยน มีครูเป็นผู้ดูแล กำกับและช่วยเหลือตามความสามารถอย่างใกล้ชิด และมุ่งให้ผู้เรียนมีทักษะกระบวนการพื้นฐานดังนี้ 1. มีทักษะและความสามารถในการตั้งคำถาม ข้อสงสัยเกี่ยวกับสิ่งรอบตัว 2. มีทักษะและความสามารถในการสืบค้นเสาะแสวงหาความรู้ตามประเด็นที่สนใจ มีการวางแผนเป็นลำดับขั้นตอนในการแสวงหาข้อมูล จากแหล่งการเรียนรู้รอบตัว หรือจากการสืบค้นด้วยเครื่องมืออย่างง่ายจากอินเทอร์เน็ต3. มีทักษะและความสามารถในการนำมาสรุปเป็นองค์ความรู้ของตน 4. มีทักษะและความสามารถสื่อสาร ถ่ายทอดให้เหมาะสมกับวัยโดยใช้กลวิธีการนำเสนอต่างๆ อย่างชัดเจน5. มีทักษะและสามารถนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ต่อตนเอง บุคคลรอบตัว ซึ่งเป็นการสะท้อนถึงการมีบทบาทที่เกี่ยวข้องในฐานะสมาชิกของสังคม และเกิดความเข้าใจความสัมพันธ์เชื่อมโยงระหว่างตนเองและผู้อื่นในสังคมที่ต้องพึ่งพาอาศัยกัน จากกระบวนการดังกล่าว มีชื่อเรียกว่า “บันได 5 ขั้น ของการจัดการเรียนรู้ในโรงเรียนมาตรฐานสากล”
        สำหรับการจัดการเรียนการสอนIS ในระดับชั้นใดต้องจัดให้เหมาะสมกับพัฒนาการตามวัยของผู้เรียน โดยกำหนดให้มีการจัด 2 ลักษณะ คือ ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ให้จัดเป็นรายวิชาเพิ่มเติม 1 รายวิชา (40 ชั่วโมงต่อปี) โดยจัดทำสาระการเรียนรู้เป็น3 ส่วนให้ต่อเนื่องกัน คือ การศึกษาค้นคว้าและสร้างองค์ความรู้ (IS1) การสื่อสารและนำเสนอ (IS2) การนำองค์ความรู้ไปใช้บริการสังคม (IS3) ส่วนในระดับประถมศึกษาปีที่ 1-3 เหมาะกับการจัดการเรียนรู้ที่มีการเชื่อมโยงบูรณาการกับกลุ่มสาระการเรียนรู้ต่างๆ
         การจัดการเรียนการสอน IS ในโรงเรียนข้าพเจ้าไม่เป็นเรื่องที่น่ากังวล เพราะโรงเรียนข้าพเจ้าเป็นโรงเรียนนำร่องในการจัดการเรียนการสอนIS และเป็นความโชคดีของข้าพเจ้าที่ได้เข้าไปมีส่วนร่วมในการยกร่างแนวทางการจัดการเรียนการสอนในโรงเรียนมาตรฐานสากลของสำนักงานบริหารงานมัธยมศึกษาตอนปลาย สพฐ. ทำให้พอเข้าใจหลักการและวิธีการดำเนินการ จนสามารถนำมาจัดการเรียนการสอน IS ในโรงเรียนได้ถูกต้องตามทิศทางและตรงตามเป้าหมายที่กำหนด ถึงแม้ว่าหลักสูตรและแนวทางการปฏิบัติจะถูกต้องเพียงใด ครูผู้สอนก็เป็นบุคคลสำคัญในการถ่ายทอดและผลักดันผู้เรียนให้บรรลุผลตามกระบวนการบันได 5 ขั้น
          ดังนั้นการเปลี่ยนแปลงให้พบกับสิ่งที่แปลกใหม่ ไม่ใช่สิ่งที่น่ากลัวสำหรับการศึกษาไทย ถ้าสิ่งที่เปลี่ยนแปลงนั้นทำให้เด็กไทยมีคุณภาพทางการศึกษาที่ดีขึ้น จึงยอมรับและเดินหน้าร่วมมือกันปฏิบัติเพื่อให้บรรลุผลสูงสุด

 


                                                           

1 ความคิดเห็น: